Trầm cảm ở học sinh ngày càng trở nên đáng báo động khi tỷ lệ học sinh mắc và tác động của nó gây ra càng nghiêm trọng hơn. Để ngăn ngừa trầm cảm ở học sinh, cha mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị để có biện pháp hỗ trợ kịp thời.
Trầm cảm là chứng rối loạn lo âu, ảnh hưởng tới tâm trạng thường gặp, gây ra cảm giác buồn bã và mất hứng thú liên tục, dai dẳng kéo dài. Trầm cảm ảnh hưởng tiêu cực đến cảm nhận, suy nghĩ và hành xử, cùng với một loại các vấn đề khác về cảm xúc và thể chất của người mắc phải.
Nguyên nhân trầm cảm ở học sinh
Trầm cảm ở học sinh có thể bởi các nguyên nhân sau:
- Thay đổi hormone cơ thể: trầm cảm là rối loạn tâm thần ở học sinh do thay đổi hormone sinh dục, làm sinh ra các trạng thái cảm xúc nhạy cảm. Điều này khiến nhiều học sinh vào trạng thái dễ nổi nóng, tâm lý dễ thay đổi, lại thêm những áp lực từ học hành, thầy cô, bạn bè,… khiến tình trạng trầm cảm gia tăng.
- Áp lực học hành thi cử: áp lực căng thẳng, đặc biệt là vào mùa thi cử khiến các em lo lắng, rối loạn tinh thần. Nếu kết quả không như ý muốn mà các em không nhận được sự thấu hiểu từ cha mẹ, thầy cô thì sẽ rất dễ khiến các em chán nản và đi vào tiêu cực.
- Bạo lực học đường: tình trạng bạo lực học đường, bắt nạt bạn cùng lớp, cùng trường thường xuyên xảy ra dưới nhiều hình thức khác nhau, không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần. Các em bị bạo lực thường sợ hãi khi đến lớp, lo lắng, nghĩ cách đối phó với những kẻ bắt nạt mình. Các em cũng sẽ tự ti, thu mình lại, không muốn tiếp xúc, chia sẻ với ai, lâu dần dễ dẫn đến trầm cảm.
- Thói quen xấu: những thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu, bia, thức khuya, nghiện game,… ảnh hưởng đến chất lượng học tập, sức khỏe. Khi sức khỏe giảm sút, cơ thể sẽ luôn cảm thấy uể oải, mệt mỏi, chán nản và kéo theo nhiều rối loạn tâm trạng khác. Những thói quen này ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ, gây suy nhược thần kinh dẫn, rối loạn tâm thần dẫn đến trầm cảm.
- Thiếu sự quan tâm của gia đình, bạn bè: một sự mất mát lớn trong đời chẳng hạn như thất tình, tình bạn tan vỡ, đi xa gia đình, thi trượt, bỏ học, không đạt kỳ vọng của bản thân và gia đình… cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến trầm cảm. Sự thay đổi trong các mối quan hệ bạn bè cũng là yếu tố stress dẫn đến các bệnh lý về tâm thần. Có thể chỉ là một giai đoạn nhưng đôi khi cũng kéo dài tùy theo ý chí và sự nỗ lực của bản thân.
Dấu hiệu trầm cảm ở học sinh
Một số dấu hiệu trầm cảm ở học sinh thường thấy là:
- Mất ngủ: các em thường khó đi vào giấc ngủ hoặc tỉnh dậy rồi khó đi vào giấc ngủ.
- Chán ăn hoặc trở nên thèm ăn: một số em mất cảm giác ăn ngon, chán ăn hoặc có em đối phó với việc trầm cảm bằng việc ăn quá mức.
- Buồn rầu, khó chịu, dễ cáu gắt: tâm lý không ổn định, căng thẳng dẫn đến dễ cáu gắt.
- Luôn cảm thấy mệt mỏi: các em học sinh thường có biểu hiện mệt mỏi, nhất là vào buổi sáng, khiến các em học hành sa sút.
- Mất hứng thú với sở thích: các em học sinh mất hứng thú, không còn quan tâm đến những hoạt động mà trước đó thích.
- Gặp khó khăn khi tập trung, hay quên: những suy nghĩ tiêu cực, buồn bã luôn xuất hiện sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó có thể tập trung vào bất kỳ việc gì, đặc biệt là việc học tập. Ngoài ra, trẻ còn có triệu chứng hay quên, không thể ghi nhớ được khối lượng lớn công việc và thường xuyên không thể hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
- Thường cảm thấy bản thân kém cỏi, vô dụng: các em thường có suy nghĩ tự ti, thất vọng về bản thân, chán nản, thậm chí có suy nghĩ buông xuôi.
- Nhạy cảm với những lời phê bình: trẻ bị trầm cảm thường cảm thấy bị xúc phạm khi bị phê bình, trẻ sẽ phản kháng lại bằng những cơn bực tức, cáu gắt.
- Ám ảnh về cái chết hoặc việc tự tử: các em cảm thấy bi kịch, chỉ muốn chết đi để được giải thoát, từ đó ý định tự tử ở trong đầu, dễ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
Cách điều trị trầm cảm ở học sinh
Tùy vào mức độ bệnh và biểu hiện mỗi người mà các chuyên gia tâm lý sẽ có những cách điều trị khác nhau. Để cải thiện tốt nhất tình trạng trầm cảm ở học sinh, bạn cần tuân thủ theo hướng dẫn và phác đồ điều trị của bác sĩ.
Dưới đây là một số biện pháp điều trị trầm cảm ở học sinh:
1. Điều trị tại nhà
Đối với những đối tượng mới mắc bệnh hoặc các triệu chứng bệnh còn ở mức độ nhẹ thì sẽ được hướng dẫn điều trị ngay tại nhà. Người bệnh chỉ cần nhanh chóng thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt, tích cực tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí lành mạnh,…Ngoài ra, người thân và bạn bè cũng cần hỗ trợ quan tâm và đồng hành cùng người bệnh để giúp chứng trầm cảm mau chóng được khắc phục.
Cụ thể các phương pháp điều trị trầm cảm ở học sinh tại nhà nên áp dụng như:
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, chú ý bổ sung các thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất có lợi cho não bộ và sức khỏe. Đồng thời hạn chế các món ăn cay nóng, chứa nhiều dầu mỡ, các chất kích thích. Sữa Millet là sữa thực vật hữu cơ bổ sung dinh dưỡng với nguyên liệu chính là thực vật hữu cơ (VD: Gạo lứt.) ở dạng nảy mầm giúp tối ưu hóa thành phần dinh dưỡng chứa trong các loại hạt, giúp cơ thể dễ dàng hấp thu và loại bỏ tối đa các chất cản trở hấp thu.
- Rèn luyện thói quen ăn đúng giờ, tuyệt đối không được bỏ bữa để giúp cơ thể có được sức khỏe ổn định.
- Dành ra khoảng 30 phút mỗi ngày để nâng cao sức khỏe bằng những bài tập thể dục như bơi lội, chạy bộ, đạp xe đạp,… Việc này sẽ giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tinh thần được khỏe mạnh và thoải mái hơn.
- Rèn luyện thói quen ngủ đúng giờ, tốt nhất nên ngủ đủ 8 tiếng và ngủ trước 23 giờ mỗi ngày. Tốt nhất nên chọn nơi ngủ có nhiều ánh sáng, chăn ga êm ái để giấc ngủ được trọn vẹn hơn.
- Không nên làm việc, học tập quá sức, nên dành thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn.
- Học cách chia sẻ, tâm sự với mọi người xung quanh để giải tỏa các áp lực, khúc mắc trong lòng.
- Chủ động tham gia các hoạt động cộng đồng, các trò chơi tập thể để gia tăng mối quan hệ và cải thiện tinh thần tốt hơn.
- Phụ huynh nên thường xuyên tâm sự, trao đổi với các em để có thể hiểu được những tâm tư, nguyện vọng. Từ đó giúp các em tháo gỡ được các khúc mắc, tổn thương trong lòng và giải quyết vấn đề.
Cha mẹ nên trang bị đầy đủ kiến thức ở tuổi dậy thì cho con, tránh làm con gặp nhiều trở ngại, khó khăn trong quá trình thay đổi và phát triển về tư duy, ngoại hình, tính cách.
2. Sử dụng thuốc
Đối với những trường hợp trầm cảm ở tuổi dậy thì vừa và nặng, các biểu hiện của bệnh xuất hiện nhiều hơn, mức độ nghiêm trọng cũng gia tăng thì có thể sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng một số loại thuốc hỗ trợ. Tùy vào thể trạng của mỗi người mà chuyên gia sẽ tiến hành kê đơn và chỉ định cụ thể cách dùng hiệu quả nhất. Phương pháp này tuy mang lại hiệu quả cao nhưng lại có nhiều nguy cơ khiến cho người bệnh gặp phải các tác dụng phụ.
Chính vì thế mà bệnh nhân cần phải tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh tự ý tăng giảm liều dùng để hạn chế tối đa các hậu quả khôn lường ảnh hưởng đến sức khỏe và cả tính mạng. Ngoài ra, người bệnh cũng không được tự ý mua thuốc về sử dụng khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ chuyên khoa. Trong quá trình sử dụng nếu có xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào thì người bệnh cần thông báo ngay với bác sĩ để được ngăn chặn kịp thời.
3. Áp dụng liệu pháp tâm lý
Trị liệu tâm lý là một trong các phương pháp được đánh giá cao về độ an toàn và hiệu quả để điều trị các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Biện pháp này sẽ được tiến hành thông qua hình thức sử dụng ngôn ngữ khoa học tâm lý để tác động trực tiếp đến tư duy, suy nghĩ của bệnh nhân. Bằng các kỹ thuật chuyên môn đặc biệt là khoa học ngôn ngữ NLP, khoa học tâm lý con người… những chuyên gia tâm lý sẽ giúp người bệnh tháo gỡ được được khúc mắc, giúp giải tỏa những áp lực, căng thẳng để họ tư duy và nhận thức vấn đề được đúng đắn hơn.
Bài viết trên đây đã đưa ra nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị trầm cảm ở học sinh. Để những em trầm cảm hồi phục cần có sự hỗ trợ rất quan trọng của người thân và bạn bè.
Đọc thêm:
- 11 thực phẩm cho phụ nữ sau sinh
- Có bầu nên ăn gì? Kiêng ăn gì?
- Tìm hiểu về chứng mất ngủ khi mang thai
